بررسی تنوع ژنتیکی و شناسایی نشانگرهای مولکولی ریزماهواره همبسته با مقاومت به ویروس y سیب زمینی در ارقام شرقی توتون

ویروس y سیب زمینی (potato virus y; pvy) یکی از عوامل مهم تأثیر گذار بر روی کیفیت و عملکرد توتون (nicotiana tabacum l.) می باشد. نشانگرهای مولکولی مبتنی بر dna ابزار ارزشمندی برای به-نژادی گیاهان و انتخاب به کمک نشانگر (marker assisted selection: mas) برای مقاومت به آفات و بیماری ها و برخی صفات مطلوب هستند. در این مطالعه تنوع ژنتیکی 27 ژنوتیپ شرقی و نیمه شرقی توتون با 28 جفت آغازگر ssr بررسی گردید. میانگین تعداد آلل ها برای هر مکان 214/2‎، میانگین تعداد آلل های موثر 21/2‎ و هتروزیگوسیتی مورد انتظار در دامنه ای از 320/0 تا 664/0 با میانگین 122/0 بود. ماتریس تشابه ژنتیکی با استفاده از ضریب تشابه جاکارد تشکیل شد. تشابه ژنتیکی بین این ژنوتیپ ها که دامنه ای از 1/0 تا 95/0 را شامل می شد، تنوع ژنتیکی بالائی را بین ژنوتیپ ها نشان داد. تجزیه کلاستر به روش upgma انجام گرفت و همه ژنوتیپ ها در 3 گروه مجزا قرار گرفتند. واکنش90 ژنوتیپ توتون در مقابل pvy در شرایط کنترل شده با طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار بررسی گردید. هر تکرار شامل 6 نمونه آزمایشی بود. ژنوتیپ ها در مرحله 6-4 برگی به روش مکانیکی با ویروس مایه زنی شدند. پس از گذشت 4 هفته از مایه زنی ژنوتیپ ها برای حضور ویروس با آزمون elisa بررسی شدند. سپس میزان غلظت ویروس در هر نمونه آلوده در طول موج nm405 با استفاده از elisa reader قرائت گردید. تجزیه آماری داده های الایزا بر اساس مدل طرح آماری فوق صورت گرفت و حاکی از اختلاف معنی دار میان ژنوتیپ ها بود. مقایسات میانگین با آزمون توکی در سطح 5% نشان داد که ژنوتیپ erzeogovina با جذب 68881/0 od=دارای بیشترین غلظت ویروس و ژنوتیپ kb101با جذب 0005/0-=od دارای کمترین غلظت ویروس می باشند. به منظور شناسائی نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با ژن مقاومت به pvy در ژنوتیپ های توتون، تجزیه ارتباط در نرم افزار sas با استفاده از روش anova انجام گرفت. از میان نشانگرها، 7 نشانگر در ارتباط با مقاومت یا حساسیت به ویروس شناسائی شدند. دامنه تنوع فنوتیپی توصیف شده (r2) توسط نشانگرها بین 12-5% بود. در اکثر ژنوتیپ ها وجود باند با حساسیت به ویروس pvy و عدم وجود باند با مقاومت به این ویروس مشاهده شد. این نشانگرها می توانند به عنوان شاخصی برای تعیین مقاومت یا حساسیت به pvy در توتون در نظر گرفته شوند.